صنعت گاز طبیعی، که سالها بهعنوان یک سوخت پاکتر در مقایسه با نفت و زغالسنگ شناخته شده، حالا در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد. با افزایش نگرانیها درباره تغییرات اقلیمی و فشار جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای، تقاضا برای گاز طبیعی بهعنوان یک سوخت فسیلی ممکن است در بلندمدت رو به افول برود. این گذار انرژی، که با هدف ساخت آیندهای پایدارتر در جریان است، چالشهای متعددی برای صنعت گاز به همراه دارد و این صنعت را وادار میکند که نقش خود را در دنیای جدید انرژی بازتعریف کند.
گاز طبیعی برای دههها نقشی کلیدی در تأمین انرژی جهان داشته است. از تولید برق گرفته تا گرمایش خانهها و سوخت صنایع، این منبع به دلیل آلودگی کمتر نسبت به سایر سوختهای فسیلی، بهعنوان یک “پل انتقالی” به سمت انرژیهای پاک معرفی شد. اما حالا، با شتاب گرفتن تلاشها برای کربنزدایی، این پل ممکن است کوتاهتر از چیزی باشد که انتظار میرفت. توافقنامههایی مثل پاریس و هدفگذاریهایی مثل کربن صفر تا سال 2050 در اروپا، دولتها را به سمت جایگزینی گاز با منابع تجدیدپذیر مثل باد، خورشید و هیدروژن سوق داده است. این یعنی تقاضا برای گاز، که زمانی روندی رو به رشد داشت، ممکن است در دهههای آینده با افت روبهرو شود.
یکی از عوامل اصلی این کاهش تقاضا، پیشرفت سریع انرژیهای تجدیدپذیر است. هزینه تولید برق از خورشید و باد بهطور چشمگیری کاهش یافته و حالا در بسیاری از مناطق، از گاز طبیعی ارزانتر است. طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، انرژیهای تجدیدپذیر تا سال 2027 بزرگترین منبع تولید برق جهان خواهند شد. این تغییر، بهویژه در بخش تولید برق – که بزرگترین مصرفکننده گاز است – میتواند تقاضا را بهطور قابلتوجهی پایین بیاورد. در کنار این، فناوریهای ذخیرهسازی انرژی (مثل باتریها) و هیدروژن سبز هم در حال توسعهاند و بهزودی میتوانند جایگزین گاز در کاربردهای صنعتی و خانگی شوند.
برای صنعت گاز، این گذار پیامدهای جدی دارد. شرکتهایی مثل شل و انی، که میلیاردها دلار در زیرساختهای گازی سرمایهگذاری کردهاند، حالا با این ریسک روبهرو هستند که داراییهایشان در آینده بیاستفاده بماند. کشورهایی مثل روسیه، قطر و استرالیا، که اقتصادشان به صادرات گاز وابسته است، هم ممکن است با کاهش درآمد مواجه شوند. مثلاً، خطوط لوله عظیمی مثل نورد استریم، که برای انتقال گاز به اروپا ساخته شدهاند، در صورت افت تقاضا ارزش اقتصادیشان را از دست میدهند. این عدم قطعیت، برنامهریزی برای پروژههای جدید را به یک چالش بزرگ تبدیل کرده است.
با این حال، صنعت گاز هنوز میتواند راههایی برای بقا پیدا کند. گاز طبیعی در کوتاهمدت همچنان نقش مهمی بهعنوان یک منبع پشتیبان برای انرژیهای متناوب (مثل باد و خورشید) دارد. همچنین، فناوریهایی مثل جذب و ذخیره کربن (CCS) میتوانند انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهند و عمر گاز را طولانیتر کنند. از طرف دیگر، برخی شرکتها به سمت تولید “گازهای پاک” مثل بیوگاز یا هیدروژن حرکت کردهاند تا خودشان را با این گذار هماهنگ کنند.
در نهایت، گذار انرژی و کاهش تقاضا، صنعت گاز را در یک دوراهی قرار داده است. این صنعت یا باید با نوآوری و سازگاری، نقشی جدید در آینده انرژی پیدا کند، یا به تدریج جای خود را به گزینههای پایدارتر بدهد. چالش بزرگ است، اما فرصت برای تحول هم کم نیست. آینده گاز به تصمیمهای امروز بستگی دارد.
